Η Βαρβάρα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο βουνά, το Δρεβενίκο και το Σουγκλιάνι. Είναι ένας οικισμός με παραδοσιακά σπίτια, καλντερίμια, στενά δρομάκια, ήσυχες γειτονιές, άφθονα νερά, βρύσες, και ατελείωτη.

Ο τόπος κατοικείται από τον 14 μ.Χ. αιώνα. Σε έγγραφο του ιεροδίκη Σιδηροκαυσίων, διατυπώνονται τα πρώτα στοιχεία, ενώ τούρκικο φιρμάνι του 1762 περιλαμβάνει στην ομοσπονδία των Μαντεμοχωρίων και το χωριό Βαρβάρα. Το 1821, ακολουθώντας την κοινή μοίρα των Χαλκιδικιώτικων χωριών, πυρπολείται από τους Τούρκους.

Στις μέρες όμως του Μακεδονικού Αγώνα συμμετέχει ενεργά, αφού άλλωστε διαθέτει και τον Βαρβαριώτη οπλαρχηγό Αθανάσιο Μινόπουλο.

Όσον αναφορά στα της ονομασίας του, οι εκδοχές εδώ είναι δυο, με πιθανότερη την πρώτη: Ή να πήρε το όνομά του από την «Αγία Βαρβάρα» και την εκκλησία της η οποία κτίστηκε το 1875, ή να το πήρε από κάποια βασίλισσα που λεγόταν «Βαρβάρα».

Οι περίπου 800 κάτοικοι ασχολούνται με την υλοτομία, την κτηνοτροφία και τα μεταλλεία. Ο γυναικείος συνεταιρισμός Βαρβάρας παράγει προϊόντα με αγνά υλικά εξαιρετικής ποιότητας (γλυκά του κουταλιού και τραχανά) με επιτυχία στην αγορά. Το χωριό πανηγυρίζει στις 4 Δεκεμβρίου, γιορτή της Αγίας Βαρβάρας, μέσα στο ασύγκριτο χειμωνιάτικο τοπίο που.

Το κυρίως πανηγύρι είναι του Αγίου Γεωργίου, διάρκειας τριών ημερών (με το γεμιστό κατσίκι και τα λοιπά παραδοσιακά, το κέφι και η καλή διάθεση θα ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Το πολιτιστικό τριήμερο στα τέλη Ιουλίου, είναι το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων και συγκεντρώνει χιλιάδες κόσμου.

Καθώς επίσης και το Φεστιβάλ Βαρβάρας με έντονη δράση τα τελευταία χρόνια.